Chuyên gia đề xuất giải pháp khắc phục thiếu điện nghiêm trọng hiện nay

Không được phép để xảy ra thiếu điện

Chiều 7/6, Bộ Công Thương họp thông tin về tình hình cung ứng điện, trong bối cảnh nhiều địa phương tại miền Bắc, trong đó có Hà Nội, bị mất điện những ngày qua. Ông Trần Việt Hòa, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương), cho biết công suất khả dụng của tất cả nguồn ở miền Bắc (gồm điện nhập khẩu) là 17.500-17.900 MW, tức khoảng 59,2% công suất lắp đặt. Trong khi đó, nhu cầu sử dụng khoảng 20.000 MW và có thể lên tới 23.500-24.000 MW vào thời điểm nắng nóng. Như vậy, ước tính, mỗi ngày thiếu 30,9 triệu kWh và ngày cao nhất có thể tới 50,8 triệu kWh.

Trước khó khăn cung ứng điện, EVN đã phải cắt điện ở miền Bắc. Chẳng hạn, ngày 5/6, công suất tiêu thụ bị giảm 3.609 MW lúc 16h30, trong đó khu vực công nghiệp lớn giảm khoảng 1.423 MW, khu sinh hoạt là 1.264 MW.

Ngày 8/6, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2023 - 2025 và các năm tiếp theo.  Việc sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả là giải pháp cấp bách để ổn định an ninh năng lượng. Các hộ gia đình được khuyến khích dùng thiết bị điện có dán nhãn năng lượng; tắt thiết bị điện khi ra khỏi phòng; cắt hẳn nguồn điện nếu không dùng. Người dân nên ưu tiên mua sắm thiết bị điện hiệu suất cao hoặc dán nhãn năng lượng đạt mức hiệu suất cao; hạn chế dùng bóng đèn sợi đốt.

Mỗi hộ gia đình được khuyến khích lắp đặt và sử dụng hệ thống điện mặt trời trên mái nhà để phục vụ nhu cầu tại chỗ; dùng bình đun nước nóng bằng năng lượng mặt trời. Mỗi năm toàn quốc phấn đấu tiết kiệm 2% tổng điện năng tiêu thụ; giảm tổn thất điện năng toàn hệ thống dưới 6% năm 2025; giảm công suất phụ tải của hệ thống điện quốc gia. 

TS Ngô Đức Lâm, nguyên Cục trưởng Cục An toàn kỹ thuật và môi trường, Bộ Công Thương cho biết, hàng năm cứ vào từ tháng 4 đầu hè, tình trạng báo động an toàn điện lại được bàn đến. Năm nay có điểm đặc biệt là khí hậu cực đoan xuất hiện, chưa bao giờ đầu hè nắng nóng đến 43 độ C. Trong khi nguồn nước cấp cho nhà máy thủy điện đều xuống mức rất thấp, trong số 28 hồ thủy điện thì nhiều hồ ở mực nước chết. Tình trạng báo động về thiếu điện đã nghiêm trọng, nhiều nơi bị cắt điện gây xáo trộn rất lớn trong đời sống và thiệt hại kinh tế.

Vấn đề thiếu điện đươc bàn đến, thực tế chúng ta có thiếu không? Theo TS Ngô Đức Lâm, theo quy hoạch phát triển điện thì không bao giờ được phép để tình trạng thiếu điện xảy ra. Tức là nguyên tắc an ninh năng lượng phải đảm bảo nguyên tắc không được phép thiếu điện. 

Nguyên nhân thiếu điện, nhiều ý kiến khác nhau bàn đến, có người cho rằng hàng chục năm nay không đầu tư phát triển nguồn điện, người khác cho rằng thiếu đầu tư, người lại bảo vận hành kém... Theo TS Lâm, khách quan là do thời tiết biến động, lượng nước về thấp, thủy điện không phát được đủ công suất. Cũng theo ông Lâm, có thực tế là có nguồn điện nhưng không cấp được vì thiếu nhiên liệu đầu vào. Nghĩa là có nhà máy để phát mà không phát điện được. 84 nhà máy năng lượng tái tạo hiện nay có điều kiện hòa lưới điện nhưng do cách thức trong cơ chế quản lý, thảo luận, không có tiếng nói chung nên không đưa được vào hệ thống.

"Như vậy thiếu điện một phần do khách quan, song cũng có cả lỗi chủ quan, trong cách quản lý có bất cập trong hệ thống ngành điện", TS Lâm cho biết.

Theo TS Lâm, Việt Nam hiện nay gần như đã khai thác hết tài nguyên thủy điện. Đối với nhiệt điện than hiện chiếm khoảng 30% sản lượng điện toàn quốc. Loại nhiệt điện sản xuất từ than trong nước và loại than nhập từ nước ngoài, hiện than trong nước sử dụng không đủ, vẫn phải sử dụng than nhập khẩu. Với nhiệt điện khí và dầu, chúng ta có nguồn khí trong nước đã sử dụng tối đa, thiếu thì nhập khí từ nước ngoài, vận hành thuận lợi nhưng giá thành cao hơn.